Chúng ta đang ở một thời điểm chia rẽ trong thế giới tiền điện tử. Một mặt, đó là làn sóng chưa từng có từ các tổ chức: các ông lớn phố Wall như BlackRock, Fidelity đang đón nhận Bitcoin với thái độ chưa từng thấy, các sản phẩm ETF giao ngay của họ đang hút hàng tỷ đô la vốn truyền thống như một chiếc máy bơm; các quỹ tài sản chủ quyền và quỹ hưu trí quốc gia cũng bắt đầu lặng lẽ đưa tài sản tiền điện tử vào danh mục đầu tư khổng lồ của họ. Làn sóng này khiến câu chuyện "tiền điện tử trở thành chủ đạo" nghe có vẻ rất thực tế.
Nhưng mặt khác, đối với công chúng, thế giới tiền điện tử dường như chưa bao giờ xa xôi đến vậy. Ngoài những biến động giá kịch liệt và những câu chuyện của một vài nhà đầu tư, nó gần như không có sự hiện diện trong cuộc sống hàng ngày. Thị trường NFT, từng ồn ào một thời, giờ đã lặng lẽ, còn trò chơi Web3 từng được kỳ vọng cũng không thể "phá vỡ vòng tròn". Sự chênh lệch lớn này tạo thành một mâu thuẫn cốt lõi: một bên là bữa tiệc của các nhà tài chính tinh hoa, còn bên kia là sự thờ ơ của thế giới chính thống. Chúng ta nên hiểu sự ngắt kết nối này như thế nào?
Chính trong bối cảnh như vậy, các lãnh đạo cấp cao của công ty Visa, bao gồm Giám đốc điều hành Alfred F. Kelly Jr., đã đưa ra một nhận định sâu sắc tại nhiều sự kiện: tiền điện tử đang ở trong giai đoạn giống như "thương mại điện tử đầu thập niên 90", mặc dù chưa được công chúng hiểu rõ hoàn toàn, nhưng công nghệ và hệ sinh thái nền tảng của nó đang phát triển nhanh chóng, sắp đạt đến một "điểm uốn siêu" trên đường cong chấp nhận. Các nghiên cứu từ các tổ chức như Wells Fargo đã cung cấp dữ liệu hỗ trợ cho phép so sánh này. Báo cáo nghiên cứu cho thấy đường cong chấp nhận người dùng tiền điện tử giống một cách đáng ngạc nhiên với internet đầu thập niên 90. Dù internet được ra đời vào năm 1983, nhưng cho đến năm 1995, toàn cầu chỉ có chưa đến 1% dân số sử dụng nó. Con số này giống đến mức đáng kinh ngạc với tỷ lệ người dùng tiền điện tử ngày nay. Lịch sử cho thấy rằng, công nghệ mang tính cách mạng trước khi bùng nổ đều phải trải qua một giai đoạn dài, chậm và khiến công chúng cảm thấy bối rối.
Tuy nhiên, phép so sánh dường như hoàn hảo này lại có thể che giấu một sự thật sâu sắc hơn. Lịch sử không phải là sự lặp lại đơn giản. Thế giới tiền mã hóa ngày nay, kịch bản tiến hóa của nó đang bị hai biến số mà hồi đó không ai có thể tưởng tượng - sự gia nhập của "binh đoàn chính thức" tài chính và sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) - hoàn toàn viết lại. Đây không chỉ là sự tái hiện của lịch sử, mà còn là một cuộc tiến hóa nhanh chóng, với hình thái hoàn toàn khác biệt.
Cựu thế giới của những ông lớn, những người khai phá tân đại lục
Cách mạng thương mại điện tử những năm 1990 là một cuộc chơi điển hình của những "kẻ phá vỡ". Amazon, eBay, PayPal vào thời điểm đó đều là những "tân binh" nổi lên từ vùng ngoại vi của thế giới thương mại chính thống, họ đã thách thức các ông lớn truyền thống như Walmart, Citibank bằng những quy tắc hoàn toàn mới. Đó là một thời kỳ anh hùng của những người khởi nghiệp từ gara và các nhà đầu tư mạo hiểm, mạch truyện chính là "phá vỡ" và "thay thế".
Và hôm nay, câu chuyện về tiền điện tử lại trình bày một câu chuyện hoàn toàn khác. Những người tiên phong nổi bật nhất không còn chỉ là những kẻ hack mặc áo hoodie, mà còn có những "quân chính quy" trong bộ vest đến từ Phố Wall và Silicon Valley. Họ không nhằm tiêu diệt thế giới cũ, mà cố gắng "vận chuyển" toàn bộ thế giới cũ lên nền tảng công nghệ mới. Cuộc cách mạng "từ bên trong ra ngoài" này, với chiều rộng và chiều sâu của nó, sẽ thể hiện rõ ràng vào năm 2025.
Giám đốc điều hành của BlackRock, Larry Fink, đang chứng kiến tiên tri "token hóa tài sản" của mình trở thành hiện thực nhanh chóng. Sau thành công lớn của quỹ ETF Bitcoin giao ngay vào năm 2024, BlackRock đã hợp tác với Securitize để ra mắt quỹ token hóa đầu tiên của họ trên Ethereum - BUIDL, biến cổ phần của quỹ thị trường tiền tệ truyền thống thành các token có thể lưu thông 24/7 trên blockchain. Đồng thời, số lượng doanh nghiệp coi tài sản tiền điện tử là dự trữ chiến lược (được gọi là DATCOs) đã tăng vọt, với tổng giá trị tài sản tiền điện tử mà họ nắm giữ trên bảng cân đối kế toán đã lần đầu tiên vượt qua 100 tỷ đô la.
Các biến số quan trọng hơn đến từ sự thay đổi thái độ của chính phủ Mỹ. Môi trường quản lý trước đây mơ hồ và thỉnh thoảng có tính thù địch đã có một bước ngoặt quyết định vào năm 2025. Chính phủ Mỹ không chỉ trở thành một trong những người nắm giữ Bitcoin quan trọng (thông qua việc tịch thu gần 200.000 Bitcoin), mà quan trọng hơn, đã bắt đầu thiết lập "quy tắc trò chơi" rõ ràng cho ngành. Đạo luật GENIUS ký vào tháng 7 là khuôn khổ quản lý liên bang toàn diện đầu tiên của Mỹ đối với stablecoin, cung cấp một con đường tuân thủ cho thị trường trị giá hơn 250 tỷ USD này. Ngay sau đó, lệnh hành pháp cho phép quỹ hưu trí Mỹ trị giá 9.000 tỷ USD đầu tư vào tiền điện tử và các tài sản thay thế khác đã mở ra một cổng tài chính khổng lồ cho thị trường. Sự công nhận từ trên xuống này đã hoàn toàn thay đổi cách tính toán rủi ro và lợi nhuận khi các tổ chức tham gia, và cũng khiến nền tảng của cuộc cách mạng này trở nên vững chắc hơn bao giờ hết.
AI: Tìm kiếm "loài mới" trong môi trường kinh tế bản địa
Nếu nói rằng sự gia nhập của các ông lớn tài chính đã trải thảm đỏ cho thế giới tiền điện tử bước vào thế giới thực, thì sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo đã mang đến cho mảnh đất mới này những "người bản địa" thực sự đầu tiên.
Internet năm 1995 giải quyết vấn đề kết nối giữa "con người" với "thông tin" và "con người" với "hàng hóa". Bản chất của thương mại điện tử là số hóa và trực tuyến hóa các hoạt động thương mại của xã hội loài người. Thời đại tiếp theo mà chúng ta đang bước vào sẽ là thời đại về cách "AI" hợp tác kinh tế với "AI". AI, như một lực lượng sản xuất mới, đang tạo ra nội dung số, mã, thiết kế và thậm chí phát hiện khoa học với tốc độ chưa từng có. Giá trị được tạo ra bởi AI đang cần một hệ thống kinh tế bản địa phù hợp với nó.
Công nghệ blockchain chính là để phục vụ điều này. Hãy tưởng tượng một cảnh: một chương trình AI thiết kế đã sáng tạo ra một tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Nó có thể thông qua một hợp đồng thông minh để đúc tác phẩm đó thành một NFT (token không thể thay thế), từ đó có được quyền sở hữu độc nhất, có thể xác minh. Sau đó, một chương trình AI marketing có thể phát hiện ra NFT này và tự quyết định trả một khoản phí nhỏ bằng tiền điện tử để quảng bá trên mạng xã hội. Nếu một đại lý mua sắm AI của một thương hiệu thời trang đã chú ý đến thiết kế này, nó có thể tương tác trực tiếp với hợp đồng thông minh nắm giữ NFT, tự động trả phí bản quyền để có được quyền sản xuất 1000 chiếc áo phông. Toàn bộ quá trình không cần bất kỳ sự can thiệp nào của con người, việc tạo ra giá trị, xác định quyền sở hữu, lưu thông và phân phối, tất cả đều được hoàn thành ngay lập tức trên chuỗi.
Điều này không phải là khoa học viễn tưởng. Người sáng lập Ethereum Vitalik đã chỉ ra rằng sự kết hợp giữa AI và tiền mã hóa có thể giải quyết các vấn đề cốt lõi của nhau: AI cần các quy tắc và quyền sở hữu tài sản đáng tin cậy, trong khi thế giới tiền mã hóa cần một "người dùng" có khả năng tự hành động. Mối quan hệ cộng sinh này đang tạo ra những kịch bản ứng dụng hoàn toàn mới. Ví dụ, mạng tính toán phi tập trung (như Akash Network) cho phép các nhà phát triển AI thuê sức mạnh GPU toàn cầu không sử dụng bằng tiền mã hóa; trong khi các mô hình AI trên chuỗi cố gắng xây dựng các hệ thống thông minh minh bạch hơn và chống kiểm duyệt hơn thông qua việc kích thích kinh tế token.
Hoạt động kinh tế gốc AI này có quy mô và tốc độ có thể vượt xa tổng thể hoạt động thương mại của con người. Điều nó cần là một lớp thanh toán giá trị toàn cầu thống nhất, ít ma sát và có thể lập trình. Đây chính là giá trị cốt lõi của công nghệ tiền mã hóa, cũng như là tầm nhìn vĩ đại mà Internet của những năm 90 không thể đạt được.
Chúng tôi đang tìm kiếm, là "Amazon" tiếp theo hay "TCP/IP"?
Đối mặt với những thay đổi như vậy, các nhà đầu tư và xây dựng thường hỏi: Ai sẽ là "Amazon" hoặc "Google" của thế giới tiền điện tử?
Vấn đề này có thể bị hạn chế bởi kinh nghiệm lịch sử. Sự thành công của Amazon được xây dựng trên mô hình kinh tế nền tảng Web 2.0 - một công ty trung tâm hóa, thông qua việc cung cấp dịch vụ xuất sắc, thu hút một lượng người dùng khổng lồ, cuối cùng hình thành hiệu ứng mạng thắng lợi. Tuy nhiên, tinh thần cốt lõi của thế giới tiền mã hóa là "giao thức" chứ không phải "nền tảng". Mục tiêu của nó là tạo ra các cơ sở hạ tầng công cộng mở, trung lập và không cần giấy phép, giống như TCP/IP (giao thức truyền thông nền tảng của Internet).
Do đó, người chiến thắng trong tương lai có thể không phải là một đế chế thương mại khép kín, mà là một hệ sinh thái mở hoặc một tiêu chuẩn nền tảng được áp dụng rộng rãi. Chúng ta có thể thấy một mạng Layer 2 nào đó (như Arbitrum hoặc Optimism) với hiệu suất vượt trội và hệ sinh thái phát triển, trở thành lớp chứa thực tế cho phần lớn các ứng dụng; hoặc một giao thức liên chuỗi nào đó (như LayerZero hoặc Axelar) trở thành "bộ định tuyến giá trị" kết nối tất cả các blockchain; hoặc một tiêu chuẩn danh tính phi tập trung (DID) trở thành chứng minh thư thống nhất cho tất cả người dùng tham gia vào thế giới số.
Những "người chiến thắng" trong tầng "giao thức" này sẽ có mô hình kinh doanh hoàn toàn khác với Amazon. Họ sẽ không kiếm lợi nhuận bằng cách thu phí nền tảng cao, mà thay vào đó là thông qua token gốc của họ, nắm bắt giá trị tăng trưởng của toàn bộ hệ sinh thái. Họ giống như các dịch vụ công cộng như đường phố thành phố, hệ thống cấp nước, chứ không phải là một siêu thị độc quyền.
Tất nhiên, điều này không có nghĩa là tầng ứng dụng không có cơ hội. Trên những giao thức mở này, vẫn sẽ xuất hiện những công ty vĩ đại. Nhưng chìa khóa thành công của chúng sẽ không còn là xây dựng những bức tường thành khép kín, mà là làm thế nào để tận dụng tốt hơn những giao thức mở này để tạo ra giá trị độc đáo cho người dùng.
Cuối cùng, quay trở lại với câu trích dẫn đó: nếu bạn sẵn lòng coi đánh giá của CEO Visa là một tín hiệu chứ không phải là một quyết định, thì câu hỏi quan trọng hơn là "Chúng ta làm thế nào để biến tín hiệu thành thực tiễn". Đối với các doanh nghiệp, đây là một dự án tổng hợp từ việc điều chỉnh chiến lược, chuẩn bị tuân thủ cho đến việc triển khai sản phẩm; đối với các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, đó là việc phân biệt giữa góc nhìn dài hạn và sự biến động ngắn hạn, không mù quáng tuân theo cũng như không tiêu cực tránh né, mà tìm kiếm những trường hợp sử dụng trên chuỗi có thể tạo ra giá trị trong nền kinh tế thực.
Lịch sử đã cho chúng ta hai điều: thứ nhất là gương phản chiếu, để chúng ta thấy được các quỹ đạo khả thi; thứ hai là bài học, để chúng ta nhớ rằng người chiến thắng cuối cùng thường không phải là những nhà đầu cơ nhanh nhất, mà là những cơ sở hạ tầng và nền tảng bền vững, tạo ra nhu cầu thực sự và có thể vượt qua các chu kỳ. Ngày nay, thị trường tiền điện tử đang viết đồng thời hai kịch bản - một truyện ngắn nhộn nhịp về thị trường và một truyện dài từ từ hình thành về cơ sở hạ tầng. Nếu như Visa nói là đúng, mười năm tới sẽ là một thập kỷ then chốt để cái sau trở thành xu hướng chính.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Thời điểm "1995" của thế giới mã hóa: Lịch sử đang lặp lại, nhưng kịch bản đã khác.
Người viết: Oliver, Mars Finance
Chúng ta đang ở một thời điểm chia rẽ trong thế giới tiền điện tử. Một mặt, đó là làn sóng chưa từng có từ các tổ chức: các ông lớn phố Wall như BlackRock, Fidelity đang đón nhận Bitcoin với thái độ chưa từng thấy, các sản phẩm ETF giao ngay của họ đang hút hàng tỷ đô la vốn truyền thống như một chiếc máy bơm; các quỹ tài sản chủ quyền và quỹ hưu trí quốc gia cũng bắt đầu lặng lẽ đưa tài sản tiền điện tử vào danh mục đầu tư khổng lồ của họ. Làn sóng này khiến câu chuyện "tiền điện tử trở thành chủ đạo" nghe có vẻ rất thực tế.
Nhưng mặt khác, đối với công chúng, thế giới tiền điện tử dường như chưa bao giờ xa xôi đến vậy. Ngoài những biến động giá kịch liệt và những câu chuyện của một vài nhà đầu tư, nó gần như không có sự hiện diện trong cuộc sống hàng ngày. Thị trường NFT, từng ồn ào một thời, giờ đã lặng lẽ, còn trò chơi Web3 từng được kỳ vọng cũng không thể "phá vỡ vòng tròn". Sự chênh lệch lớn này tạo thành một mâu thuẫn cốt lõi: một bên là bữa tiệc của các nhà tài chính tinh hoa, còn bên kia là sự thờ ơ của thế giới chính thống. Chúng ta nên hiểu sự ngắt kết nối này như thế nào?
Chính trong bối cảnh như vậy, các lãnh đạo cấp cao của công ty Visa, bao gồm Giám đốc điều hành Alfred F. Kelly Jr., đã đưa ra một nhận định sâu sắc tại nhiều sự kiện: tiền điện tử đang ở trong giai đoạn giống như "thương mại điện tử đầu thập niên 90", mặc dù chưa được công chúng hiểu rõ hoàn toàn, nhưng công nghệ và hệ sinh thái nền tảng của nó đang phát triển nhanh chóng, sắp đạt đến một "điểm uốn siêu" trên đường cong chấp nhận. Các nghiên cứu từ các tổ chức như Wells Fargo đã cung cấp dữ liệu hỗ trợ cho phép so sánh này. Báo cáo nghiên cứu cho thấy đường cong chấp nhận người dùng tiền điện tử giống một cách đáng ngạc nhiên với internet đầu thập niên 90. Dù internet được ra đời vào năm 1983, nhưng cho đến năm 1995, toàn cầu chỉ có chưa đến 1% dân số sử dụng nó. Con số này giống đến mức đáng kinh ngạc với tỷ lệ người dùng tiền điện tử ngày nay. Lịch sử cho thấy rằng, công nghệ mang tính cách mạng trước khi bùng nổ đều phải trải qua một giai đoạn dài, chậm và khiến công chúng cảm thấy bối rối.
Tuy nhiên, phép so sánh dường như hoàn hảo này lại có thể che giấu một sự thật sâu sắc hơn. Lịch sử không phải là sự lặp lại đơn giản. Thế giới tiền mã hóa ngày nay, kịch bản tiến hóa của nó đang bị hai biến số mà hồi đó không ai có thể tưởng tượng - sự gia nhập của "binh đoàn chính thức" tài chính và sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) - hoàn toàn viết lại. Đây không chỉ là sự tái hiện của lịch sử, mà còn là một cuộc tiến hóa nhanh chóng, với hình thái hoàn toàn khác biệt.
Cựu thế giới của những ông lớn, những người khai phá tân đại lục
Cách mạng thương mại điện tử những năm 1990 là một cuộc chơi điển hình của những "kẻ phá vỡ". Amazon, eBay, PayPal vào thời điểm đó đều là những "tân binh" nổi lên từ vùng ngoại vi của thế giới thương mại chính thống, họ đã thách thức các ông lớn truyền thống như Walmart, Citibank bằng những quy tắc hoàn toàn mới. Đó là một thời kỳ anh hùng của những người khởi nghiệp từ gara và các nhà đầu tư mạo hiểm, mạch truyện chính là "phá vỡ" và "thay thế".
Và hôm nay, câu chuyện về tiền điện tử lại trình bày một câu chuyện hoàn toàn khác. Những người tiên phong nổi bật nhất không còn chỉ là những kẻ hack mặc áo hoodie, mà còn có những "quân chính quy" trong bộ vest đến từ Phố Wall và Silicon Valley. Họ không nhằm tiêu diệt thế giới cũ, mà cố gắng "vận chuyển" toàn bộ thế giới cũ lên nền tảng công nghệ mới. Cuộc cách mạng "từ bên trong ra ngoài" này, với chiều rộng và chiều sâu của nó, sẽ thể hiện rõ ràng vào năm 2025.
Giám đốc điều hành của BlackRock, Larry Fink, đang chứng kiến tiên tri "token hóa tài sản" của mình trở thành hiện thực nhanh chóng. Sau thành công lớn của quỹ ETF Bitcoin giao ngay vào năm 2024, BlackRock đã hợp tác với Securitize để ra mắt quỹ token hóa đầu tiên của họ trên Ethereum - BUIDL, biến cổ phần của quỹ thị trường tiền tệ truyền thống thành các token có thể lưu thông 24/7 trên blockchain. Đồng thời, số lượng doanh nghiệp coi tài sản tiền điện tử là dự trữ chiến lược (được gọi là DATCOs) đã tăng vọt, với tổng giá trị tài sản tiền điện tử mà họ nắm giữ trên bảng cân đối kế toán đã lần đầu tiên vượt qua 100 tỷ đô la.
Các biến số quan trọng hơn đến từ sự thay đổi thái độ của chính phủ Mỹ. Môi trường quản lý trước đây mơ hồ và thỉnh thoảng có tính thù địch đã có một bước ngoặt quyết định vào năm 2025. Chính phủ Mỹ không chỉ trở thành một trong những người nắm giữ Bitcoin quan trọng (thông qua việc tịch thu gần 200.000 Bitcoin), mà quan trọng hơn, đã bắt đầu thiết lập "quy tắc trò chơi" rõ ràng cho ngành. Đạo luật GENIUS ký vào tháng 7 là khuôn khổ quản lý liên bang toàn diện đầu tiên của Mỹ đối với stablecoin, cung cấp một con đường tuân thủ cho thị trường trị giá hơn 250 tỷ USD này. Ngay sau đó, lệnh hành pháp cho phép quỹ hưu trí Mỹ trị giá 9.000 tỷ USD đầu tư vào tiền điện tử và các tài sản thay thế khác đã mở ra một cổng tài chính khổng lồ cho thị trường. Sự công nhận từ trên xuống này đã hoàn toàn thay đổi cách tính toán rủi ro và lợi nhuận khi các tổ chức tham gia, và cũng khiến nền tảng của cuộc cách mạng này trở nên vững chắc hơn bao giờ hết.
AI: Tìm kiếm "loài mới" trong môi trường kinh tế bản địa
Nếu nói rằng sự gia nhập của các ông lớn tài chính đã trải thảm đỏ cho thế giới tiền điện tử bước vào thế giới thực, thì sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo đã mang đến cho mảnh đất mới này những "người bản địa" thực sự đầu tiên.
Internet năm 1995 giải quyết vấn đề kết nối giữa "con người" với "thông tin" và "con người" với "hàng hóa". Bản chất của thương mại điện tử là số hóa và trực tuyến hóa các hoạt động thương mại của xã hội loài người. Thời đại tiếp theo mà chúng ta đang bước vào sẽ là thời đại về cách "AI" hợp tác kinh tế với "AI". AI, như một lực lượng sản xuất mới, đang tạo ra nội dung số, mã, thiết kế và thậm chí phát hiện khoa học với tốc độ chưa từng có. Giá trị được tạo ra bởi AI đang cần một hệ thống kinh tế bản địa phù hợp với nó.
Công nghệ blockchain chính là để phục vụ điều này. Hãy tưởng tượng một cảnh: một chương trình AI thiết kế đã sáng tạo ra một tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Nó có thể thông qua một hợp đồng thông minh để đúc tác phẩm đó thành một NFT (token không thể thay thế), từ đó có được quyền sở hữu độc nhất, có thể xác minh. Sau đó, một chương trình AI marketing có thể phát hiện ra NFT này và tự quyết định trả một khoản phí nhỏ bằng tiền điện tử để quảng bá trên mạng xã hội. Nếu một đại lý mua sắm AI của một thương hiệu thời trang đã chú ý đến thiết kế này, nó có thể tương tác trực tiếp với hợp đồng thông minh nắm giữ NFT, tự động trả phí bản quyền để có được quyền sản xuất 1000 chiếc áo phông. Toàn bộ quá trình không cần bất kỳ sự can thiệp nào của con người, việc tạo ra giá trị, xác định quyền sở hữu, lưu thông và phân phối, tất cả đều được hoàn thành ngay lập tức trên chuỗi.
Điều này không phải là khoa học viễn tưởng. Người sáng lập Ethereum Vitalik đã chỉ ra rằng sự kết hợp giữa AI và tiền mã hóa có thể giải quyết các vấn đề cốt lõi của nhau: AI cần các quy tắc và quyền sở hữu tài sản đáng tin cậy, trong khi thế giới tiền mã hóa cần một "người dùng" có khả năng tự hành động. Mối quan hệ cộng sinh này đang tạo ra những kịch bản ứng dụng hoàn toàn mới. Ví dụ, mạng tính toán phi tập trung (như Akash Network) cho phép các nhà phát triển AI thuê sức mạnh GPU toàn cầu không sử dụng bằng tiền mã hóa; trong khi các mô hình AI trên chuỗi cố gắng xây dựng các hệ thống thông minh minh bạch hơn và chống kiểm duyệt hơn thông qua việc kích thích kinh tế token.
Hoạt động kinh tế gốc AI này có quy mô và tốc độ có thể vượt xa tổng thể hoạt động thương mại của con người. Điều nó cần là một lớp thanh toán giá trị toàn cầu thống nhất, ít ma sát và có thể lập trình. Đây chính là giá trị cốt lõi của công nghệ tiền mã hóa, cũng như là tầm nhìn vĩ đại mà Internet của những năm 90 không thể đạt được.
Chúng tôi đang tìm kiếm, là "Amazon" tiếp theo hay "TCP/IP"?
Đối mặt với những thay đổi như vậy, các nhà đầu tư và xây dựng thường hỏi: Ai sẽ là "Amazon" hoặc "Google" của thế giới tiền điện tử?
Vấn đề này có thể bị hạn chế bởi kinh nghiệm lịch sử. Sự thành công của Amazon được xây dựng trên mô hình kinh tế nền tảng Web 2.0 - một công ty trung tâm hóa, thông qua việc cung cấp dịch vụ xuất sắc, thu hút một lượng người dùng khổng lồ, cuối cùng hình thành hiệu ứng mạng thắng lợi. Tuy nhiên, tinh thần cốt lõi của thế giới tiền mã hóa là "giao thức" chứ không phải "nền tảng". Mục tiêu của nó là tạo ra các cơ sở hạ tầng công cộng mở, trung lập và không cần giấy phép, giống như TCP/IP (giao thức truyền thông nền tảng của Internet).
Do đó, người chiến thắng trong tương lai có thể không phải là một đế chế thương mại khép kín, mà là một hệ sinh thái mở hoặc một tiêu chuẩn nền tảng được áp dụng rộng rãi. Chúng ta có thể thấy một mạng Layer 2 nào đó (như Arbitrum hoặc Optimism) với hiệu suất vượt trội và hệ sinh thái phát triển, trở thành lớp chứa thực tế cho phần lớn các ứng dụng; hoặc một giao thức liên chuỗi nào đó (như LayerZero hoặc Axelar) trở thành "bộ định tuyến giá trị" kết nối tất cả các blockchain; hoặc một tiêu chuẩn danh tính phi tập trung (DID) trở thành chứng minh thư thống nhất cho tất cả người dùng tham gia vào thế giới số.
Những "người chiến thắng" trong tầng "giao thức" này sẽ có mô hình kinh doanh hoàn toàn khác với Amazon. Họ sẽ không kiếm lợi nhuận bằng cách thu phí nền tảng cao, mà thay vào đó là thông qua token gốc của họ, nắm bắt giá trị tăng trưởng của toàn bộ hệ sinh thái. Họ giống như các dịch vụ công cộng như đường phố thành phố, hệ thống cấp nước, chứ không phải là một siêu thị độc quyền.
Tất nhiên, điều này không có nghĩa là tầng ứng dụng không có cơ hội. Trên những giao thức mở này, vẫn sẽ xuất hiện những công ty vĩ đại. Nhưng chìa khóa thành công của chúng sẽ không còn là xây dựng những bức tường thành khép kín, mà là làm thế nào để tận dụng tốt hơn những giao thức mở này để tạo ra giá trị độc đáo cho người dùng.
Cuối cùng, quay trở lại với câu trích dẫn đó: nếu bạn sẵn lòng coi đánh giá của CEO Visa là một tín hiệu chứ không phải là một quyết định, thì câu hỏi quan trọng hơn là "Chúng ta làm thế nào để biến tín hiệu thành thực tiễn". Đối với các doanh nghiệp, đây là một dự án tổng hợp từ việc điều chỉnh chiến lược, chuẩn bị tuân thủ cho đến việc triển khai sản phẩm; đối với các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, đó là việc phân biệt giữa góc nhìn dài hạn và sự biến động ngắn hạn, không mù quáng tuân theo cũng như không tiêu cực tránh né, mà tìm kiếm những trường hợp sử dụng trên chuỗi có thể tạo ra giá trị trong nền kinh tế thực.
Lịch sử đã cho chúng ta hai điều: thứ nhất là gương phản chiếu, để chúng ta thấy được các quỹ đạo khả thi; thứ hai là bài học, để chúng ta nhớ rằng người chiến thắng cuối cùng thường không phải là những nhà đầu cơ nhanh nhất, mà là những cơ sở hạ tầng và nền tảng bền vững, tạo ra nhu cầu thực sự và có thể vượt qua các chu kỳ. Ngày nay, thị trường tiền điện tử đang viết đồng thời hai kịch bản - một truyện ngắn nhộn nhịp về thị trường và một truyện dài từ từ hình thành về cơ sở hạ tầng. Nếu như Visa nói là đúng, mười năm tới sẽ là một thập kỷ then chốt để cái sau trở thành xu hướng chính.